Komunikat Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych
z okazji rocznicy ogłoszenia encykliki Centesimus Annus
oraz w związku ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi w Polsce
W encyklice Centesimus Annus, którą Jan Paweł II ogłosił 1 maja 1991 roku, czyli na
początku transformacji społeczno-politycznej w Polsce, Ojciec Święty ukazał istotne
zasady funkcjonowania państwa demokratycznego. W kontekście zbliżających się
kolejnych wyborów prezydenckich, Rada Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych
pragnie przypomnieć nauczanie papieża Polaka zawarte w tej encyklice, ma ono
bowiem wymiar uniwersalny i wciąż pozostaje aktualne i zobowiązujące.
W encyklice tej papież podkreśla: „Kościół docenia demokrację jako system, który
zapewnia udział obywateli w decyzjach politycznych” i kontrolowaniu własnych rządów.
Jednocześnie przestrzega, że demokracja nie może „sprzyjać powstawaniu wąskich
grup kierowniczych, które dla własnych partykularnych korzyści albo dla celów
ideologicznych przywłaszczają sobie władzę w państwie”. Demokracji nie należy
redukować wyłącznie do procedur wyborczych – trzeba dostrzec i urzeczywistniać jej
istotne strukturalne elementy (CA 46).
Zasadnicze elementy systemu demokratycznego, według Jana Pawła II, to:
1. Godność osoby ludzkiej
Pierwszym i podstawowym elementem systemu demokratycznego jest uznanie
i poszanowanie godności każdego człowieka. Autentyczna demokracja, która winna być
celem dążeń politycznych „możliwa jest tylko w oparciu o poprawną koncepcję osoby
ludzkiej”. Papież naucza: „pośród wszystkich stworzeń, tylko człowiek jest osobą,
podmiotem świadomym i wolnym, stanowiąc w ten sposób ośrodek i szczyt
wszystkiego, co istnieje na ziemi”. Osobie ludzkiej przysługuje więc najwyższy zakres
suwerenności i szacunku ze względu na to, kim jest. Systemy polityczne, które negują
godność osoby, najczęściej deformują istotę demokracji i przyczyniają się do tworzenia
współczesnych totalitaryzmów (CA 44).
2. Niezbywalne prawa człowieka
Wśród podstawowych praw człowieka, na pierwszym miejscu papież wymienia prawo
do życia, „którego integralną częścią jest prawo do wzrastania pod sercem matki od
chwili poczęcia”. Inne wymieniane prawa to: prawo do życia w rodzinie, prawo do pracy,
prawo do wolności religijnej i obywatelskiej. Realizacja tych praw jest możliwa tylko w
państwie praworządnym, gdzie „najwyższą władzę ma prawo, a nie samowola
człowieka”. Zatem, wymogiem demokracji jest „zdrowa teoria Państwa” (CA 44, 46).
3. Wolność i prawda
Papież przypominał, że Kościół zabiega o uznanie i uszanowanie wolności i prawdy.
Wolność jest w pełni dowartościowana jedynie poprzez przyjęcie prawdy. Wolność bez
prawdy traci swoją treść i prowadzi do chaosu moralnego. Taka wolność może zniszczyć
każde dobro wspólne i samego człowieka. (CA 46)
Papież podkreśla także, że podważanie roli i mocy obiektywnej prawdy może skutkować
poważnymi zagrożeniami dla życia politycznego, a zatem samej demokracji. „Jeśli się
nie uznaje prawdy transcendentnej, triumfuje siła władzy i każdy dąży do
maksymalnego wykorzystania dostępnych mu środków, do narzucenia własnej korzyści
czy własnych poglądów, nie bacząc na prawa innych”. Gdy nie uznaje się prawdy o
człowieku, „to życie publiczne ulega wpływom interesów i sił, a demokracja traci
sens”. Wówczas człowiek jest szanowany tylko na ile nie zagraża egoistycznym celom
innych osób (CA 44, 46, 47).
4. Troska o wartości i dobro wspólne
Podstawą systemu demokratycznego są wartości, które wynikają z poszanowania
godności osoby ludzkiej. Parae polityczne nie mogą stawiać siebie ponad wartościami,
nie uznając obiektywnego kryterium dobra i zła. W tym miejscu należy przypomnieć
słowa papieża: „Historia uczy, iż demokracja bez wartości łatwo przemienia się w jawny
lub zakamuflowany totalitaryzm” (CA 46).
Człowiek przeznaczony jest do życia wspólnotowego. Państwo jako wspólnota ludzi, aby
mogło się rozwijać, potrzebuje odpowiednich warunków. Szlachetne cele winny być
rozpatrywane i realizowane w oparciu o kryterium sprawiedliwości, prawdy, etyki i
godności człowieka, a nie według sprawczej i finansowej siły różnorakich grup czy parai
(CA 46).
Biorąc pod uwagę przemyślenia i rady papieża Jana Pawła II, w związku ze zbliżającymi
się wyborami na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Rada Konferencji
Episkopatu Polski ds. Społecznych zachęca do jak najliczniejszego w nich udziału tak, by
w powszechny i odpowiedzialny sposób wskazać osobę godną tego politycznie ważnego
stanowiska. Katolicy, a także inne osoby, którym leży na sercu dobro Ojczyzny, powinni
w swoim akcie wyborczym kierować się zasadami, które życie indywidualne i społeczne
czynią godnym i szczęśliwym. Te zasady w swoim nauczaniu wskazywał św. Jan Paweł II.
Pomocą w rozeznaniu, jak głosować, może być także przygotowane przez Radę KEP ds.
Społecznych Vademecum wyborcze katolika opublikowane na stronach Konferencji
Episkopatu Polski 21 września 2023 roku:
hgps://episkopat.pl/doc/214370.vademecum-wyborcze-katolika-dokument-rady-dsspolecznych-
kep. Zachęcamy do zapoznania się z tym dokumentem.
Przypominamy również, że udział w wyborach jest nie tylko powinnością obywatelską,
ale też obowiązkiem katolika i każdego zatroskanego o dobro wspólne.
Bp Marian Florczyk
Przewodniczący Rady Konferencji Episkopatu Polski ds. Społecznych
Święto Miłosierdzia Bożego obchodzone jest w pierwszą niedzielę po Wielkanocy, czyli II Niedzielę Wielkanocną, zwaną obecnie Niedzielą Miłosierdzia Bożego. Wpisał je do kalendarza liturgicznego najpierw Franciszek
WIELKA SOBOTA
W I E L K A S O B O T A Jezus do grobu złożony W dniu tradycyjnego wyciszenia nie sprawuje się mszy świętych. Główny ołtarz pozostaje obnażony. Przez cały dzień trwa adoracja Chrystusa złożonego do grobu. Zgodnie ze starym polskim obyczajem przy symbolicznej mogile Zbawiciela czuwa
Koszyk ze święconką
Koszyk ze święconką Wielka Sobota w tradycji polskiej to dzień adorowania pogrzebanego Chrystusa. Ludzie tłumnie nawiedzają kościół, by się pomodlić przy Grobie Pańskim. Drugim nieodzownym elementem tego dnia jest poświęcenie potraw. Błogosławieństwo pokarmów, zwane powszechnie święconką lub święconym, ma długą tradycję. W Polsce jest znane co najmniej od
WIELKI PIĄTEK
W I E L K I P I Ą T E K W Wielki Piątek nie sprawuje się Eucharystii. W kościołach trwa spowiedź, adoruje się Pana Jezusa w ciemnicy. Dopiero późnym popołudniem rozpoczynają się najważniejsze obrzędy tego dnia – Liturgia na cześć Męki Pańskiej. Nie jest to Msza. Składa się
Wielki Czwartek
Msza św. Krzyżma Obchody Wielkiego Tygodnia mają bogatą symbolikę. Wierni najczęściej gromadzą się w swoich parafiach na ceremoniach Triduum Paschalnego. Niewielu ma okazję uczestniczyć we Mszy św. Krzyżma, w której czasie biskup konsekruje krzyżmo i błogosławi oleje. Liturgia ta odbywa się zwykle w katedrze, gdzie przed południem w Wielki Czwartek
Wielki Tydzień w rodzinie chrześcijańskiej Dla nikogo nie ulega wątpliwości, iż większe znaczenie przypisujemy obchodom świąt Bożego Narodzenia niż Wielkanocy. Więcej znamy miłych sercu tradycji. Lepiej rozumiemy, co stało się w Betlejem niż na Golgocie. Łatwiej zrozumieć żłóbek niż pusty Grób. Również i dzieciom jakoś łatwiej opowiadać o Dzieciątku
Niedziela Palmowa Męki Pańskiej Wielki Tydzień – czas bezpośrednio poprzedzający Święta Wielkanocne – wykształcał się w liturgii stopniowo. Początkowo sam post przed Wielkanocą trwał zaledwie 3 dni. Z czasem wprowadzono okres 40-dniowego postu – i wyróżniono Wielki Tydzień. Na treść wydarzeń Wielkiego Tygodnia składają się triumfalny
Środa Popielcowa
Środa Popielcowa Środa Popielcowa – dzień, który rozpoczyna w Kościele katolickim okres Wielkiego Postu czyli czterdziestodniowej pokuty – przypada w tym roku 13 lutego. Ten dzień ma pobudzić katolików do podjęcia zdecydowanej drogi osobistej odnowy i nawrócenia. Rozpoczynamy święty i zbawienny czas Wielkiego Postu. Zewnętrznym znakiem naszego wejścia na drogę
Rok liturgiczny W ciągu rocznego cyklu Kościół wspomina całe misterium Chrystusa – od momentu Wcielenia przez Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie oraz Zesłanie Ducha Świętego aż po oczekiwanie na ponowne przyjście Chrystusa na końcu czasów. Rok liturgiczny rozpoczyna się zawsze od I Nieszporów I Niedzieli Adwentu, która przypada między 27 listopada
OFIAROWANIE PAŃSKIE
OFIAROWANIE PAŃSKIE Matki Bożej Gromnicznej Nazwa obchodzonego 2 lutego święta wywodzi się od dwóch terminów greckich: Hypapante oraz Heorte tou Katharismou, co oznacza święto spotkania i oczyszczenia. Oba te święta były głęboko zakorzenione w tradycji Starego Testamentu. …Na pamiątkę ocalenia pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej